امروزه گسترش بازارهای جهانی و فعالیت‌های بسیاری از شرکت‌های بزرگ، به لطف تکنولوژی زمینه‌ساز تأمین نیازهای خود در هر زمینه‌ای از کشورهای دیگر شده است. این مسئله به وسیله حملونقل بین‌المللی کالا امکان‌پذیر است و حملونقل یکی از مهم‌ترین مسائل روز دنیا و برای گسترش تجارت بین‌الملل شناخته می‌شود به همین علت شناخت کافی نسبت به روش‌های حملونقل بین‌الملل می‌تواند رسیدن به اهداف تجاری را میسر کند.
اگر بخواهیم تعریفی بر واژه‌ی حملونقل داشته باشیم، به کلیه‌ی جابه‌جایی‌های افراد و یا کالا با استفاده از وسایل حمل‌کننده زمینی، دریایی و هوایی، حملونقل می‌گویند. حمل و نقل با لجستیک متفاوت است .
تاریخ نشان دهنده این مسئله است که انسان از دیرباز اهمیت مسئله‌ی حملونقل را درک کرده و همواره برای سهولت آن در حال تلاش بوده و این مسئله تاکنون ادامه داشته است. نیاز به جابه‌جایی کالا از- به خارج از مرزهای یک کشور بنا کننده‌ی پایه‌ی تجارت بین‌الملل است و هرگونه جابه‌جایی کالا از کشوری به کشور دیگر حملونقل بین‌المللی نامیده می‌شود که فورواردر و کریر مجری این حملونقل هستند.
می‌توان خاطرنشان کرد که حملونقل بین‌المللی کالا روش‌های متنوعی دارد و یک روش خاص را در برنمی‌گیرد.
در ادامه به بررسی روش‌های حملونقل بین‌الملل می‌پردازیم.
انواع روش‌های حملونقل بین‌المللی
همان‌طور که در بالا اشاره داشتیم، حملونقل بین‌الملل محدودیت خاصی ندارد و هر وسیله‌ای برای ارسال کالا را می‌توان در این دسته قرارداد.
چندین روش مرسوم برای حمل و نقل بین الملل وجود دارد که هر کدام از این روش های حمل و نقل بین الملل مزایا و معایبی به همراه دارند.
در ادامه به بررسی روش‌های مختلف و بیان ویژگی های آن می‌پردازیم.
1. حمل دریایی به‌عنوان یکی از روش‌های حمل و نقل بین‌المللی کالا
به کلیه‌ی جابه‌جایی کالا به وسیله انواع کشتی و لنج از طریق راه‌آبی (دریا و اقیانوس) حمل دریایی گفته می‌شود. حمل دریایی امن‌ترین روش حملونقل بین‌المللی شناخته می‌شود. کلیه کالاها با هر وزن، ابعاد، شکل و جنس از طریق حملونقل دریایی قابل‌حمل هستند.
کشتی‌های متنوعی برای حملونقل بین‌المللی وجود دارد و با توجه به نوع کالا باید کشتی مناسب را برای حمل انتخاب کرد. برخی از کشتی‌ها تنها مناسب حمل مایعات و یا محصولات پودری مانند مواد معدنی و غلات می‌باشد. برخی کشتی‌ها مناسب بارگیری انواع کانتینرها است و برخی از آن‌ها مناسب حمل کالاهای فوق سنگین است. پس می‌توان بسته به نوع کالای خود از حمل و نقل دریایی به‌آسانی بهره جست
2. حمل جاده‌ای در حمل و نقل بین‌الملل
به کلیه جابه‌جایی کالا از مسیر جاده به وسیله ماشین‌های سنگین همانند کامیونت، کامیون، کفی و ... حمل جاده‌ای گفته می‌شود. حمل زمینی در حملونقل بین‌المللی به دلیل عبور از کشورهای مختلف در یک مسیر زمان‌بر است و برای زمانی مناسب است که محدودیت زمانی وجود نداشته باشد.
کلیه کالاها به وسیله حملونقل جاده‌ای قابل‌جابه‌جایی است اما نکته ی قابل‌توجه برای انتخاب این روش حمل، ظرفیت جاده‌های مسیر برای عبور ماشین سنگین می‌باشد. چراکه برخی از جاده‌ها به دلایل مختلف ازجمله باریک بودن عرض جاده، کوتاه بودن سقف تونل‌ها و بلند بودن ارتفاع محموله برای عبور مناسب نیستند. حملونقل جاده‌ای روشی امن محسوب می‌شود اما با خطراتی ازجمله راهزنی، تصادف و شرایط بد آب و هوایی نیز قابل روبه‌رویی است.
یکی از پراستفاده‌ترین حمل‌های جاده‌ای در حملونقل بین‌الملل، ترانزیت است. درواقع هنگامی‌که برای حمل کالا از کشور مبدأ به مقصد، ناچار به عبور از کشور سوم و بیشتر هستیم، کالای ما ترانزیت می‌شود. نوع دیگری از ترانزیت هم وجود دارد که در داخل مرزهای یک کشور صورت می گیرد.
3. حمل هوایی
به کلیه جابه‌جایی کالا به وسیله ی هواپیما، حمل و نقل هوایی گفته می‌شود. حملونقل هوایی فواید زیادی برای تجارت بین‌المللی دارد.
تحویل کالا در سریع‌ترین زمان از فواصل دور
امنیت بالا برای کالاهای بسیار حساس
قابل استفاده برای رنج وسیعی از کالاهای متنوع
به‌هرحال تمامی روش‌های حمل ریسک‌هایی دارند که حمل و نقل هوایی از این امر مستثنا نیست.
پروازها می‌توانند کنسل شوند یا به تأخیر بیفتند.
مالیات‌هایی وجود دارد که باید به هر فرودگاه داده شود.
هزینه سوخت معمولاً به هزینه‌های حمل اضافه می‌شود.
همچنین برخی از کالاهای خطرناک، به دلیل اینکه می‌توانند خسارت‌های زیادی به وجود بیاورند، با این روش قابل‌حمل نمی‌باشند. چراکه پرواز و فعل‌وانفعالات حاصل از آن می‌تواند محرک انفجار در آن‌ها باشد.
یکی از پراستفاده‌ترین حمل‌های هوایی، اکسپرس سرویس است. این حمل مناسب کالاهای کوچک و نمونه، اسناد و مدارک می‌باشد. همان‌طور که از اسم این سرویس مشخص است، اکسپرس سرویس به وسیله پست هوایی انجام می‌شود و در سریع‌ترین زمان محموله را از مبدأ دریافت و به مقصد تحویل می‌دهد و بیشتر برای کالاهای نمونه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. حمل و نقل ریلی به‌عنوان روش حمل و نقل بین‌الملل
به کلیه جابه‌جایی کالا از طریق خطوط ریل، حملونقل ریلی گفته می‌شود و به‌واسطه‌ی مزیت‌های بسیار، مورد توجه بخش عمده‌ای از فعالین اقتصادی است. ازجمله مزیت‌های حملونقل ریلی:
هزینه پایین و مقرون‌به‌صرفه
امنیت بالای شبکه ریلی
مناسب برای کالاهایی با حجم بالا
حملونقل ریلی مورد استفادهی فعالین اقتصادی است که درخواست حمل برخی از کالاها با حجم بالا و نیاز به فضای زیاد رادارند. کالاهایی از قبیل مواد معدنی، سنگ‌ها و زغال‌سنگ‌ها، سوخت و غلات جزو این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.
البته به واسطه طولانی بودن مسیر، سرعت پایین‌تر نسبت به روش‌های حمل دیگر به دلیل امکان توقف در مسیر، باید در انتخاب و زمان‌بندی دقت لازم در نظر گرفته شود.
همچنین این روش حمل مناسب کارخانه‌ها و تولیدکننده‌هایی است که خطوط انشعاب ریل درون محوطه کارخانه‌های آن‌ها قرار دارد و می‌توانند به‌راحتی محموله خود را به خطوط اصلی انتقال دهند و عملیات بارگیری و انتقال به‌آسانی انجام می‌پذیرد.
5. حمل و نقل ترکیبی
این روش حمل می‌تواند ترکیبی از دو یا چند روش حمل مذکور باشد. بدین‌صورت که به دلیل موقعیت جغرافیایی مبدأ و مقصد، امکان حمل کالا تنها از یک روش حمل قابل انجام نمی‌باشد و نیازمند این است که از روش‌های حمل متعدد برای رساندن کالا به مقصد استفاده شود.
به‌طور مثال به دلیل دسترسی کشور مبدأ به راه‌آبی، بهترین شیوه حمل دریایی می‌باشد. اما کشور مقصد هیچ دسترسی به راه‌آبی ندارد. لذا باید نیمی از مسیر به وسیله حملونقل دریایی تا نزدیک‌ترین کشور به مبدأ طی شود و سپس به وسیله حمل زمینی یا هوایی، کالا به مقصد نهایی انتقال پیدا کند.
6. سرویس کراس استافینگ در حمل و نقل بین‌المللی
یکی از پراستفاده‌ترین سرویس‌های حال حاضر صنعت لجستیک سرویس کراس استافینگ می‌باشد. این روش به واسطه کانتینری بودن کالاها به وجود آمده است و به دلیل الزام تغییر خطوط کشتیرانی در بسیاری از مسیرها، ملزم به استفاده از سرویس کراس استافینگ می‌باشیم.
هر کانتینر دارای شماره می‌باشد و متعلق به یک خط کشتیرانی است. به همین منظور کانتینرها تنها در همان خطوطی که به آن تعلق دارند قابل استفاده هستند. اگر برای حمل محمولات از مبدأ موردنظر به مقصد نهایی سرویس یکسره توسط یک خط کشتیرانی وجود نداشته باشد و نیاز به تغییر خط کشتیرانی در یک کشور واسط باشد، لزوم استفاده از سرویس کراس استافینگ مشخص می‌گردد.
با تغییر خط حتماً لازم است که کانتینر نیز عوض شود. به همین دلیل در یک بندر واسط که امکان تخلیه و بارگیری مجدد محمولات در خط جدید میسر شده است، عملیات کراس استافینگ انجام می‌شود.
ابتدا باید کانتینر از روی کشتی اول تخلیه و در محوطه مشخص‌شده محموله از کانتینر قدیمی به کانتینر خط جدید منتقل و بر روی کشتی خط جدید بارگیری شود.
7. حمل کالاهای خاص به‌عنوان یکی از روش‌های حملونقل بین‌المللی کالا
در ابتدا باید کالاهای خاص را به‌خوبی بشناسیم. محمولاتی با اندازه غیراستاندارد و فوق سنگین، کالاهای فاسدشدنی و نیازمند دمای ثابت (صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی) و کلیه کالاهای خطرناک (آتش‌زا، سمی، اسیدها و مواد منفجره)، کالاهای خاص نامیده می‌شود.
برای حمل این نوع کالاها به آماده‌سازی شرایط و وسایل حمل و نقل خاص احتیاج داریم و در طول مسیر باید تحت مراقب‌های ویژه‌ای قرار بگیرند تا از صدمات احتمالی به محیط‌زیست و انسان‌ها جلوگیری شود.
